Co to znaczy równoważnik energetyczny, wartość energetyczna, a co oznacza kaloria? Wielu z nas zastanawia się czym są podstawowe pojęcia, z którymi na co dzień spotykamy się na portalach i blogach o zdrowym żywieniu, takie jak np. kalorie. Mówiąc wprost jedna kaloria (cal) jest to ilość ciepła potrzebna do ogrzania 1 grama wody chemicznie czystej o jeden stopień Celsjusza przy ciśnieniu jednej atmosfery. Podstawową jednostką energii w międzynarodowych układzie SI jest Jul (Dżul) – [J]. Warto zapoznać się z poniższym schematem:
1 kilokaloria [kcal] = 1000 [cal]
1 kilojul [kJ] = 1000 [J]
1 [kcal] = 4,184 [kJ]
Równoważniki energetyczne
Wartość energetyczną żywności, która określa jak bardzo wartościowe jest dla nas dane jedzenie, oznacza się za pomocą tzw. równoważników energetycznych: fizycznych i fizjologicznych. Z pojęciem tym często się spotykamy w dietetyce lecz niewielu z nas zastanawia się co ono naprawdę oznacza.
Równoważnik energetyczny fizyczny
Mówiąc o równoważniku energetycznym fizycznym mamy na myśli ilość energii jaka się wyzwala podczas spalania jednego grama białka, jednego grama tłuszczu, jednego grama węglowodanów w warunkach, nazwijmy to, pozaustrojowych, w tzw. bombie kalorymetrycznej. W efekcie spalenia wszystkich substancji organicznych zawartych w pożywieniu (u człowieka proces spalania nie zachodzi do końca) jest to, że otrzymujemy poniższe równoważniki fizyczne:
dla 1 g białka – 5,65 [kcal]
dla 1 g tłuszczu – 9,45 [kcal]
dla 1 g węglowodanów – 4,1 [kcal]
Równoważnik energetyczny fizjologiczny
Równoważnik energetyczny fizjologiczny to taka ilość energii jaką organizm człowieka wyzwala z jednego grama białka, jednego grama tłuszczu, jednego grama węglowodanów.
Do obliczeń stosuje się:
No dobrze, wiemy więc już czym są równoważniki energetyczne, ale zastanówmy się teraz, jak obliczyć to, jak wartościowe jest pożywienie, które dostarczamy do swojego organizmu. Mając tę wiedzę, będziemy mogli z powodzeniem przygotowywać takie posiłki, które będą dla nas naprawdę pełnowartościowe! W tym celu, korzystamy z dwóch równoważników: Atwatera i Rubnera, których opis znajdziecie poniżej.
Równoważnik Atwatera
Równoważnik Atwatera, czyli taki który dotyczy energii netto, czyli energii przyswajalnej przez organizm ludzki, uzyskanej z żywności po uwzględnieniu strawności i przyswajalności. I tak:
dla 1 [g] białka – 4,0 [kcal]
dla 1 [g] tłuszczu – 9,0 [kcal]
dla 1 [g] węglowodanów – 4,0 [kcal]
Jak widzimy więc według równoważnika Atwatera 1 gram białka to około 4 kalorii. Podobnie z 1 gramem węglowodanów, a 1 gram tłuszczu to aż 9 kalorii. Na pewno więc warto zwracać uwagę na to, co jemy.
Równoważnik Rubnera
Inny równoważnik, który stosuje się przy obliczeniach to równoważnik Rubnera. Jest to nic innego jak zapis który tyczy się energii brutto. I tak:
dla 1 [g] białka – 4,1 [kcal]
dla 1 [g] tłuszczu – 9,3 [kcal]
dla 1 [g] węglowodanów – 4,1 [kcal]
Co więcej, do liczenia wartości energetycznych posiłku określa się następujące składniki:
dla 1 [g] alkoholu etylowego – 7 [kcal]
dla 1 [g] kwasów organicznych – 3 [kcal]
dla 1 [g] polioli – 2,4 [kcal]
Jak widać różnice między równoważnikami Rubnera i Atwatera są nieznaczne, ale jednak występują. Przykładowo 1 gram białka to, jak wspomnieliśmy wcześniej 4 kalorie u Atwatera, a w przypadku równoważnika Rubnera 4,1 kalorii. Różnice te wynikają ze sposobu obliczenia kalorii, w przypadku metodologii Rubnera obliczamy energię brutto, czyli całkowitą dostarczoną do organizmu energię bez uwzględnienia procesu spalania i wydalania.
Jak widać znając równoważniki energetyczne możemy zapewnić swojemu organizmowi odpowiednią dietę, która pozwoli nam dostarczyć tyle kalorii, ile naprawdę potrzebujemy.
Dodaj komentarz