FODMAP, dolegliwości przewodu pokarmowego – czym są i jak sobie z nimi radzić?

Z dolegliwościami przewodu pokarmowego zmaga się sporo osób. Wiele ludzi cierpi na biegunki, silne bóle brzucha, wzdęcia lub jakiekolwiek inne problemy żołądkowo-jelitowe. Jednakże mała część tych ludzi zdaje sobie sprawę, że te symptomy wskazywać mogą na występowanie zespołu jelita drażliwego (IBS). Jak radzić sobie z tym problemem oraz jak redukować objawy?

IBS – CZYM JEST

IBS jest to nic innego jak chroniczne zaburzenia przewodu pokarmowego wiążące się z nieprzyjemnymi dolegliwościami, do których zaliczają się chociażby gazy, bóle brzucha czy biegunki. IBS jest najczęściej diagnozowaną jednostką żołądkowo-jelitową, która występuje u około połowy pacjentów klinik gastrologicznych. Co do samego IBS, jego etiologia oraz patofizjologia nie jest jeszcze do końca wyjaśniona. Do objawów zaliczają się: przerost bakterii jelita cienkiego, podwyższona wrażliwość na ból czy też niski stopień zapalenia jelit. Dlatego właśnie IBS wydaje się być wieloczynnikowe. Głównym założeniem leczniczym zaburzenia jest niwelowanie skutków, które wywołuje niepożądane objawy.

DIETA TO NAJLEPSZA TERAPIA

Nie bez powodu ograniczenie pewnej grupy produktów w wypadku występowania tejże przypadłości daje bardzo dobre rezultaty. Osoby chorujące na problemy przewodu pokarmowego powinni być na diecie niskiej FODMAP.

Produkty FODMAP, to najprościej ujmując, krótkołańcuchowe węglowodany, które są niepoprawnie trawione przez przewód pokarmowy człowieka, powodując niechciane efekty uboczne, w postaci wyżej wymienionych dolegliwości. Na diecie FODMAP dobrze jest także spożywać sprawdzone bezglutenowe produkty.

Dieta zawierająca FODMAP występuje naturalnie w wielu produktach spożywczych, w związku z tym przy wprowadzeniu odpowiednio skonstruowanej diety, można zażegnać dolegliwości związane z negatywnym wpływem tychże składników.

wzdęty brzuch

Nie ignoruj silnych i często pojawiających się bólów brzucha!

POMOCNICY W DOLEGLIWOŚCIACH PRZY IBS

FODMAP – CZYM SĄ?

  • oligosacharydy – fruktany oraz GOS, m.in. włókno pokarmowe, które nie jest trawione przez układ pokarmowy człowieka. Warto tutaj wymienić żyto, owies, rośliny strączkowe, pszenicę, cebulę oraz czosnek;
  • fermentujące – proces, w którym bakterie jelitowe fermentują niestrawione wcześniej węglowodany celem wytworzenia gazów;
  • disacharydy – głównie laktoza. Sporo osób przez deficyt enzymu laktazy mają trudności z jej trawieniem;
  • poliole – alkohole cukrowe, sorbitol oraz mannitol, które znajdują się w niektórych owocach czy warzywach;
  • monosacharydy – fruktoza zawarta w owocach, którą większość populacji toleruje bez problemu. Jednak w zbyt dużych ilościach może zostać źle odebrana przez przewód pokarmowy.

PRODUKTY Z DUŻĄ ZAWARTOŚCIĄ FODMAP, KTÓRE TRZEBA WYELIMINOWAĆ

Do produktów zawierających wysoką zawartość FODMAP zaliczają się:

OWOCE

gruszki, brzoskwinie, arbuz, morele, jabłka, śliwki, mango, owoce suszone, owoce z puszki;

WARZYWA

kapustne, cebula, czosnek, por, strączkowe, buraki;

MLEKO ORAZ PRZETWORY MLECZNE

twarogi, kefiry, jogurty, napoje sojowe, maślanka, śmietana;

SŁODZIKI, SYROP GLUKOZOWO-FRUKTOZOWY, MIÓD

PRODUKTY ZBOŻOWE

żytnie, jęczmienne, pszenne;

PISTACJE, ORZECHY NERKOWCA

PRODUKTY Z NIEWIELKĄ ZAWARTOŚCIĄ FODMAP, KTÓRE SĄ DOZWOLONE W DIECIE

OWOCE

kiwi, cytrusy, banany, truskawki, jagody, winogrona;

MIĘSO, RYBY, TOFU, JAJKA

PRODUKTY ZBOŻOWE BEZGLUTENOWE

PESTKI Z DYNI, SŁONECZNIK, ORZECHY WŁOSKIE, SEZAM

Należy zdawać sobie sprawę, że nie wszystkie produkty z grupy wysokiego FODMAP będą wywoływały objawy związane z IBS, dlatego tak ważna jest obserwacja własnego organizmu i jego reakcji. Jest to oczywiście związane z indywidualnym poziomem absorpcji poszczególnych składników przez daną osobę.

Istnieją dwa mechanizmy odpowiedzialne za indukcję symptomów IBS.

Pierwszy z nich związany jest ze słabą wchłanialnością przez jelito cienkie składników odżywczych, a także zwiększoną aktywnością osmotyczną, co w konsekwencji prowadzi do wydzielania płynów do jelita cienkiego. Powoduje to rozciąganie jelita cienkiego, a to z kolei skutkuje powstawaniem dolegliwości bólowych. Dodatkowo dostarczona zostaje większa ilość wody do jelita grubego, za sprawą aktywności osmotycznej, przez co można doświadczyć na przykład biegunek.

Drugi mechanizm związany jest z szybko fermentującymi węglowodanami, które są sprawcami zwiększonej ilości gazów w przewodzie pokarmowym. W obu wypadkach dieta niskiego FODMAP pomaga w niwelowaniu skutków ubocznych związanych z IBS.

BADANIA

Sporo badań popiera skuteczność stosowania diety niskiego FODMAP, za której sprawą dolegliwości związane z IBS zanikają lub ulegają zmniejszeniu.

W pierwszym badaniu kontrolowanym, przeprowadzonym przez Halmos wzięło udział 30 osób cierpiących na zespół jelita drażliwego oraz 9 zdrowych ochotników. Po 21 dniach stosowania diety niskiego FODMAP lub typowej diety Australijskiej, 70 % ochotników cierpiących na IBS stwierdziło, że czuje się znacznie lepiej stosując zalecenia diety ograniczającej skutki problemów żołądkowo-jelitowych, w porównaniu do diety tradycyjnej.

W następnym badaniu, w którym znalazło się 25 ochotników ze stwierdzonym IBS, badani dostawali placebo lub któryś ze składników należący do low FODMAP lub high FODMAP. Oczywiście dawka definiowała jak duże dolegliwości doświadczali ochotnicy, ale po spożyciu fruktozy 70 % ochotników raportowało skutki uboczne, po fruktanach aż 77 %, a w wypadku miksu było to 79 %.

JAK NALEŻY DZIAŁAĆ?

W sytuacji wystąpienia któregoś z wyżej wymienionych objawów, warto zweryfikować swoją dietę pod kątem produktów z grupy wysokiego FODMAP. Jest to najprostsza metoda diagnozy. Po takiej weryfikacji wystarczy wyłączyć podejrzany produkt z diety na tydzień do dwóch, w celu sprawdzenia czy to rzeczywiście on powoduje nieprzyjemne objawy w organizmie. Nie należy jednak rezygnować z wszelakich produktów z danej grupy, dlatego że są one często produktami gęsto odżywczymi, zdrowymi, które mogą wspomóc stan zdrowia.

Ponadto wystarczy stosować kilka prostych zasad, do których zalicza się unikanie spożywania dużych ilości owoców podczas jednego posiłku oraz nieprzesadzanie ze spożywaniem cebuli czy czosnku. Nierzadko już takie zmiany prowadzą do polepszenia pracy układu pokarmowego.

PODSUMOWANIE

Łatwo można wywnioskować, że we wszystkim trzeba znać umiar i nie powinno się od razu tracić głowy oraz eliminować wszystkich produktów, które znajdują się wysoko w FODMAP, ponieważ może przynieść to niechciane konsekwencje. Warto pamiętać, że reakcja każdej osoby na dany produkt może się od siebie różnić. Z tego powodu metoda powolnego sprawdzania i obserwacji będzie najlepsza i najbardziej skuteczna. Dzięki stosowaniu tej diety wszelakie trudności związane z zespołem jelita drażliwego mogą się rozwiązać, co ukazuje wynik badania przytoczony powyżej.

Artykuł powstał przy współpracy z firmą Sano Gluten Free.

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.